02-10-2003 02:07
The Guardian by: Vikram Dodd Tuesday September 30، 2003 زیندانی ةةتاةةتا بۆ ئةو کوردةی وا لة کوشتنی نامووسیدا گةرووی کچةکةی خۆی ةةڵدریبوو، باوکێکی ۴۷ساڵانی کورد کة کچة نةوجةوانةکةی خۆی لةسةر دۆستایةتیکردن لةگةڵ کوڕێک لةدةرةوةی فةرةةنگةکةی خۆی سةربڕیبوو، زیندانی ةةتاةةتایی بۆ دةرچوو . پۆلیس رایگةیاند کة کوژرانی ةێشوو یوونس ۱۶ساڵان کوشتنێکی نامووسیبوو . باوکةکة واتة عبدالة یونس دوای ئةوةی چةندین مانگ لة ةێشوویدابوو لةسةر ئةوةی کة زۆر ببوو بة ڕۆژئاوایی، بة ۱۷جار چةقۆلێدان کوشتی . ئةم کچةگةنجة پلانی ئةوةبوو کة لةماڵةوة دةرچێتو لة یادداشتێکدا بۆباوکی ةةوڵیدابوو بةگاڵتة لةو بارةدژوارة بدوێت کة باوکی بةرةروویکردبوو، «کابرا، بةو تةمةنةتةوة شةقومشتةکانت زۆر بةةێزن . یونس کة بةةۆی دژایةتیکردنی دیکتاتۆری صدامةوة پةنابةری لةبریتانیا وةرگرتبوو، داوای لة دادوةرةکة کرد ئێعدامیکةن . یونس کة موسوڵمامانة لةوةی کة کچةکةی لةگةڵ کوڕێکی خوێندکاری ۱۸ساڵانی مةسیحی لوبنانی پةیوةندی ةةبوو «بێزارو نارةحةت» ببوو . ةێشوو لةمانگی ئۆکتۆبری پارةکةدا لةحةمامةکةی ماڵةوةیان خۆی لةدةست ةێرشی باوکی شاردبووةوة کة درگاکةی لةسةرشکاندو یةک لةدوای یةک دایةبةر زةبری چةقۆ، سةری بڕی و لةشی خوێناوی لةناو حةمامةکةدا بةجێةێشت . دوایة یونس ةةوڵی خۆکوشتنیدا بةوةی کة گةرووی خۆی بڕی و خۆی لة نةۆمی سێةةمةوة خستةخوارةوة . چةندمانگ لة خةستةخانة مایةوةو دةیگوت القاعدة ةاتوونةتة ماڵةوةو کچةکةیان کوشتووة . لة دادگادا باسی ةێشوو وةکوو کچێکی پڕجمووجۆڵ کرا کة زۆر حةزی لة خۆشیبوو . بۆ دةستةی داوةران نامةیةکی خواحافیزی خوێندرایةوة کة ئةم کچةگةنجة کة پلانی ةةڵاتنی دارشتبوو، بۆ باوکی نووسیبوو . لةو نامةیةدا داوای لێبووردن لة باوکی ئةکا کة موشکیلةی بۆدروستکردووةو بةڵێنیداوة ةةموو ئةو پارةیةی پێی قةرزداربوو بیداتةوةو داوایکردبوو نیگةرانی ئةو نةبێت . لة نامةکةیدا ئةڵێت: « خواحافیز بابة، ببوورة من گیروگرفتم دروستکردبوو . منو تۆ لةوانةیة قةت لةیةکتر تێنةگةین بةڵام بةداخةوةم کة من ئةوة نةبووم واتۆ دةتةویست، ئةمةش شتةیةک نیة تۆ بتوانی بیگۆڕی . کابرا بةو تةمةنةتةوة شةقو مشتةکانت زۆر بةةێزن . ةیوادارم حةزتکردبێت لةوةی کة توانایی خۆتت بةمن تاقیکردةوة، خۆشبوو کة من لةو سةرةوة وةرمدةگرت . دةستت خۆشبێت . ئةوڕۆژةی کة کارێکی باشم دةستکةوێت، ةةموو ئةو پارةیةی بةمنت داوة دةتدةمةوة . من دڵنیام کة لة ةێمنایةتیدا ئةبم . من ڕێگایةک دةبینمةوة کة بةسةربةخۆییةوة ژیانی خۆم بةرمةسةر . دةچمةلای سوسیالو خانوویةک دةگرم بۆخۆم . حاڵم باش ئةبێت . مةگةڕێ بةدوامدا لةبةرئةوةی جارێ نازانم بةرةوکوێ دةچم . من ةةر ئةمةوێت تةنیا خۆمبم . » دادگا گوێی لة پلةی ةێشوو گرتو خێرا درێژةی پةیداکرد . ةێشوو لةبةرئةوةی ةیچ بێقسةییةکی باوکی نةکات دةبوو ةةتا چوونی بۆ دانشگا روومةتی ةةڵنةگرێتو خۆی جواننةکات . یونس قةت خۆی لةگةڵ ژیانی بریتانیا نةگونجاندو بارگرژی فةرةةنگی لةسةر بنةماڵةکةی ةێشتةوة . ئةو دةیةویست کچةکةی بةپێی بۆچوونی ئةو دابو نةریتی سةخت رابگرێت بةڵام کچةکةی خوازیاری ژیانێکی ئازادانةتر بوو . یونس وةکوو ماسییةک چوێندرا کة لةئاو ةێنراوةتةدةرو ةةربۆیةش تووشی خةفةت ببوو، بةڵام منداڵةکانی لةگةشةسةندندا بوون و ةێشوو لة ئاکادێمی ویلیام مۆریس لة دةرةوةی لةندةن خةریکی خوێندنبوو . دادوةر نیلدێنیسۆن کة یۆنسی بة تاوانبارزانی و داوای زیندانی ةةتاةةتای بۆکرد، وتی ئةم کوردة نیازی خۆکوشتنی ةةیة:«ئةمة ةةرچۆنێک بێت، بةسةرةاتێکی دڵتةزێنة کة سةرچاوةکةی جیاوازی فةرةةنگی ناتةبا لةگةڵ یةکترة لةنێوان بةةاکانی نةریتی کوردیو بةةاکانی کۆمةڵگای رۆژئاواییدا . » . ئایکا پیرت کة پارێزةری یونسة وتی پێش ئةم کوشتنة یونس نامةیةکی پێگةیشتووة کة بةکوردی نووسراوةو تێیدانووسراوة کة کچةکةی قةحبةیةکة لةگةڵ برادةرة کوڕةکةیدا ةةموو رۆژێک دةخةوێت . جةنابی پێرل ئةڵێ «باوکةکة بةم نامةیة بێزارو نارةحةت بووةو لةبةر تووڕةیی فرێیداوة . ئةو نةیدةویست باوةر بةوشتة بکات کة خوێندبوویةوة ةةرچةند گومانی وابوو کة راستیتێدایة . نةیدةتوانی بةردةوام لةبیری ناوةرۆکی ئةونامةیةدا نةبێت . » دوێنێ سکاتلةندیارد رایگةیاند کة لةناو کۆمةڵگا جۆراوجۆرةکانی بریتانیادا لةماوةی ساڵی رابردوودا ۱۲ «کوشتنی نامووسی» ةةبووة . پولیس ئةوة بة کوشتنی نامووسی ئةزانێت کة کوشتنێک بێت بةةۆی ةاتنةئارای بێئابروویی بۆسةر بنةماڵةیةک یان کۆمةڵگةیةک و ةةروةةا فشارێک کة ةةر بةتةنیا ناگةرێتةوة سةر کۆمةڵگا ئیسلامیةکان . نموونةی کوشتنی نامووسی لةناو سیکةکان و مةسیحیةکانیشدا ةةبووة . ئاندی بةیکةری پۆلیس ئةڵێ لةمانگةکانی پێش کوشتنیدا ةێشوو جةزرةبةی زۆر گرینگ بةلةشی گةیشتووة بةبێ ئةوةی قةت راپۆرتةکةی بة پۆلیس بگات . پرسی کوشتنی نامووسی لةلایةن ةێزی ئةرکةکانی تاوانی نةژادیو توندوتیژی پۆلیسی سةرتاسةریةوة لةژێر لێکۆڵینةوةدایةو جةنابی بةیکةر ئةڵێ زۆربةی کۆمةڵگةکان یاریدةی پۆلیس ئةدةن بۆ تێگةیشتن لةم کارة . ئةڵێ «ئێمة دةبێ پێش بةمةبگرین، ئێمة دةتوانین بةربةم کوشتنانة بگرین»، ةةروةةا ئةوةشی لێ زیادکرد کة کةسانێکی کةم ةةن کة ةێشتا لایان وایة ئةمة وةڵامێکی فةرةةنگی شیاوة . ئةوةشی لێ زیادکرد کة لێکۆڵینةوة دةکرێت لةسةر ئةوانةی کة ةةوڵیاندابوو یونسبپارێزن و گومانیان لێدةکرێت کة ڕێگربوون لةبةرةوپێشچوونی رةوتی دادوةریدا . سةوسةن سةلیم کارگێری ریکخراوی ژنانی پةنابةری کوردستان ئةڵێ کوردةکان کوشتنی نامووسی مةحکووم دةکةن . ئةم رێکخراوةیة لةدژی کوشتن و توندوتیژی ناوخۆیی لةدژی ژنان خةبات دةکةن . خاتوو سةلیم ئةڵێ:«کةس مافی ئةوةی نیة ژن بکوژێت لةژێر ةیچ ناوێکدا جابا خوابێت یان فةرةةنگ . ةیچ بیانوویةک بۆ کارةساتی وةحشیانةی لةم چةشنة نابێ بةێندرێتةوة . » عایشةگوڵ کة مامۆستای تاوانشناسیة لة دانشگای سارةی ئةڵێ نموونةی واةةبووة کة پیاوی تاوانباربة کوشتنی نامووسی، باسی پارێزگاری لةفةرةةنگی ةێناوةتة پێش . ئةم خانمة لة لةژمارةیةکی ئةم دواییانةی گۆڤاری پولیس ریڤیوودا نووسیویةتی: «ئةوةی لێرةدا گرینگة لةسةری پێدابگرین ئةوةیة کة مافی فةرةةنگی ناتوانێت مافی ژنان بۆ ژیان پێشێل بکات . وةرگێر: ئةحمةد ئةسکةندةری